Sonja 4 ever

In de week van 20 maart stond ze nog te attacheren, voorzichtig, slecht ademhalend en net in het bezit van een slechte tijding over haar longen. Vrijdag 9 mei is Sonja overleden. Het is heel hard gegaan.

‘Ik ben weggefietst’, staat op haar overlijdensbericht.

Sonja was liever op Bellevue dan op een fietsvakantie met CycleTours. Ze ging na het wijngaardwerk in de namiddag met haar onvoorstelbare inzet en werklust nog rustig aanmaakhoutjes voor de open haard maken of het helofytenfilter schoonmaken. In de stromende regen schrobde ze met gratis water het terras schoon of stond er desnoods de auto mee te wassen.

Sinds 2015 kwam ze op de wijngaard, de laatste jaren soms meerdere keren per jaar.

Weer of geen weer, Sonja stond er. Attache, ondersnoei, schoffelen. Ze was mee op een extra weekend in het voorjaar van 2019, om de piepjonge Chardonnay te snoeien. Ze zat in het kleine team dat in 2023 de eerste Gewürztraminer met de hand kwam plukken.

Sonja is gisteren op haar 67e verjaardag, 14 mei, gecremeerd. Ze werd per fiets vervoerd, uiteraard.

Sonja 4 ever!

Een fijne nieuwe Gewürztraminer

Kort na de oogst vorig jaar waren de waarnemingen al veelbelovend: licht, subtiel, minder alcohol maar met onmiskenbare kruidige Gewürztraminer-geur.

Nu hij op fles staat, zijn we nog steeds heel tevreden met deze nieuwe wijn. Hij is nog meer geschikt en prettiger voor wat we vanaf het begin op het oog hadden: een lekker glas wijn als apéritief in de late namiddag.

Het geheim: een betere timing en iets eerder oogsten.

Omdat de oogst van 2024 klein was, hebben we helaas maar heel weinig flessen van deze tweede editie, jaargang 2024. We gaan de Bellevue Gewürtztraminer dus niet per doos verkopen maar per fles.

Spoedklus in de wijngaard

Na het harde werken aan de herstructurering van de wijngaard in de afgelopen maanden is het nu tijd voor de rooimachine, die de inmiddels kaalgeknipte stronken uit de grond kan woelen. Het rooien gebeurt in onze afwezigheid.

Anders dan in het gortdroge Nederland is er deze maand een flinke hoeveelheid regen in de wijngaard gevallen. Veel al gerooide stronken hebben zich voor een deel weer vastgezogen in de modder.

Met een klein team werkte Marijke rond Pasen aan het weer losbikken en -trekken ervan. Het is ruggenbrekende arbeid voor Pieter, Jan-Willem en Annemiek, ook al maken ze gebruik van een zelfbedachte ‘hevel’ om de stronken uit de grond te wippen.

Gehalveerd

Een paar dagen later werd de klus vervolgd door Ief en René, die samen met Jan en Mylène in drie dagen met de riek en de pikhouweel het grote veld opleveren.

Vandaag maakte Ief het karwei af. Alle gerooide stronken kunnen nu van het land worden afgevoerd of ter plaatse op een grote stapel verbrand.

De wijngaard is nu grofweg gehalveerd. Het is wachten op betere tijden, met hopelijk volgend jaar al wat kleine aanplant voor nieuwe ‘wijnen met een verhaal’.

Eén nieuwe Chardonnayplant

Soms schieten er bij het herbeplanten enkele piepjonge plantjes over, niet meer dan een houten stokje van vijftien centimeter, met wat kort geknipte worteltjes en een kop met was.

Zo staat er een plantje Gewürztraminer uit 2018 op het graf van Maarten. En sinds de laatste aanplant voor niet aangeslagen planten, stond er op een Amsterdams balkon één struikje Chardonnay, bouwjaar 2023. Sloeg mooi aan in de pot: gezonde, fiere bladeren, frisgroen in de lentezon.

Als teken van hoop om de strijd tegen de desastreuze sprinkhaan te winnen, verlossen we deze jonge plant eind april van zijn pot en geven hem de ruimte op een helaas opengevallen plek in de wijngaard.

Groeien maar!

Het winterwerk is weer voltooid

Net als het grote team in februari was ook een vers attache-team afgelopen week snel klaar, nu met het aan de gespannen ijzerdraden opbinden van de door Abdel keurig gesnoeide loten in de velden met Chardonnay en Gewürztraminer.

Ze namen er ook de ramasse ter hand -- het gesnoeide hout dat in de ijzerdraden zit verstrengeld, moet er elke winter uit worden getrokken.

Doordat onze trouwe snoeier wat vertraging had opgelopen, moest het vrouwenfietsteam op zoek naar andere klussen. Het team, dat slecht kan stilzitten, stortte zich op het schoffelen van de jonge aanplant. Marian, Marina, Barbara, Nicole, Wenny en Jorie haalden daarbij ook enkele vrouwshoge onkruiden weg.

Er bleef energie over om alle metalen palen uit het nog te rooien veld Merlot, langs de weg, te trekken, en de resterende ijzerdraden van de hoekpalen te verwijderen.

Het team maakte plaats voor Ineke en Sonja, die de ramasse én de attache van de intussen gesnoeide jeune cot en jeune cabernet Franc voor hun rekening namen. Ze spanden ook de ijzeren porteurdraden weer aan en verankerden ze waar nodig weer stevig in de grond. Ook trokken ze houten palen uit de grond die, met hulp van buurman Gary, zijn zoon, zijn quad en zijn aanhanger, naast de hangar netjes werden opgestapeld. In de hangar zelf was geen plaats meer…

De afgelopen weken kenmerkten zich, compleet anders dan in het kurkdroge en soms zachte Nederland, op de wijngaard door veel regen, wind en ook kou.

Nu is het wachten op de machine die de oude wijnstronken gaat omploegen. Als geweest is, kunnen we in april en mei de laatste winterklus klaren en (dit keer extra veel) brandstapels maken.

Lente!

En ondertussen wordt het weer gewoon gratis en voor niks lente, alsof er niks in de wereld aan de hand is. Op Bellevue zien we toch net even een paar weken eerder dan in Nederland dat eerste malse groene gras, de eerste ontvouwen blaadjes, de witte pruimenbloesem. Menigmaal lunchen we in de zon.

Het grote veld grotendeels ontmanteld

Onder perfecte weersomstandigheden heeft het stoere februari-team als vanouds op het grote veld gewerkt. Maar het traditionele ramasse-werk, het herstel van draden en palen en de start van de attache, blijft dit jaar beperkt tot de helft van de Cot-planten en iets minder dan de helft van het Merlot-veld.

‘Het grote veld’ wordt meer dan gehalveerd -- wegens ouderdom, ziekte en vooral de uitvoering van ons oude voornemen de wijngaard kleiner te maken.

Met zijn tienen (!) werkten we de afgelopen week in vier subteams. Drie mannen ramasseerden, twee mannen waren met draad en paal in de weer, drie vrouwen attacheerden en twee vrouwen trokken de krammen en spijkers uit de palen.

Na twee dagen gingen we met zeven mensen aan de slag om draden, spijkers en vooral palen af te voeren van het veld. En na nog eens twee dagen waren de circa tweeduizend palen en tientallen kilometers opgerolde ijzerdraad afgevoerd met de quad van buurman Gary. Netjes opgestapeld liggen ze nu in de hangar.

Het is wel een beetje triest om te zien dat het grote veld niet meer is en nooit meer wordt wat het was, maar we willen echt een kleiner areaal. Vanwege de ziekte Flavescence en de ouderdom van de planten gaan we er dit jaar versneld en grootschalig mee aan de slag. Hopelijk kunnen we volgend jaar ook weer wat aanplanten. Niet op het grote veld, met zijn steile glooiingen. Daar zullen waarschijnlijk biologische granen op gaan floreren.

Grote dank en veel hulde van het Bellevue-managementteam aan Gerrit, Joris, Mark, Jan, Adrie, Elly en Afke.

Een overvloed van trompetten

Met Marina, Eline en Foeke hebben we een fijne vierdaagse, waarbij Gerard vaak over tafel vliegt. Naast werken, praten, herinneringen, lekker eten, drinken en muziek maken, hebben we een zeer exclusief ‘bedrijfsuitje’ op het programma staan.

Dankzij een tip van Geneviève, de vrouw van Pascal, komen we uit bij een steil bos vlakbij het naburige stadje Montreal. Daar groeien des trompettes de la mort ('trompetten van de dood'): zwart gekleurde, trompetvormige, exclusieve paddenstoelen, zeer smakelijk en in Nederland moeilijk te krijgen. In Nederland staan ze zelfs op de Rode Lijst van beschermde soorten. De paddenstoelen hebben in Nederland wel een wat minder sombere naam: 'Hoorn des overvloeds'.

Bruschetta

Op een zonnige middag in het nieuwe jaar rijden we in roodwitblauw gekleurde overalls naar het bos. In anderhalf uur kruipen en scharrelen tussen het bemoste kreupelhout vinden we met moeite tussen de zwart en donkerbruin gekleurde natte bladeren een paar handen vol trompettes. Na een dag drogen in de vensterbank maakt Marina er een fijne bruschetta van.

Grote veld verder ontmanteld

Op de wijngaard gaan we wat bedroefd aan het werk, vanwege de herinnering aan onze vriend en vennoot Maarten, tien jaar geleden overleden, en die aan andere vrienden die ons ontvielen.

Na de tegenvallende oogst eerder dit jaar hebben we besloten om de met Flavescence dorée besmette velden met oude planten Chardonnay en Cabernet Franc helemaal te rooien, in de hoop verdere verspreiding van dit ziekteverwekkende fytoplasma te voorkomen.

Kleinere wijngaard

Het lijken sombere ontwikkelingen maar we proberen ook te relativeren. Niet alleen de wijngaard wordt immers ouder, dat geldt ook voor de drie eigenaren en hun trouwe hulptroepen. Knieën, ruggen, voeten en PHPD (pijntje hier, pijntje daar) doen steeds meer van zich spreken. Een kleinere wijngaard heeft ook voordelen.

Eerder al besloten we het 'grote veld', met vier hectare de helft van ons totale wijnareaal, te verkleinen. Daartegenover staat dat we komende jaren jonge aanplant hopen te doen op de klimaatadaptiever, minder steile velden direct langs de weg. Daarvoor moeten we daar natuurlijk wel de Flavescence dorée en de sprinkhaan die het verspreidt weten te bedwingen.

Oud ijzer

Dit najaar rolden we besmette velden Chardonnay- en Cabernet Franc op, afgelopen week volgde het ontspijkeren en oprollen van 24 kilometer ijzerdraad van het veld met oude Cabernet Franc. Al het verzamelde oud ijzer brengen we weg in een geleende vrachtwagen. De weegschaal bij oud-ijzerhandel Derichebourg haalt 1000 kilogram, alstublieft, even met zijn tweeën in drie uur ingeladen, vervoerd en eruit gegooid.

Snoei

De dag voor oudjaar kregen we hulp van Marina, Eline en Foeke. Met hen snoeiden we nog een halve hectare Cot op de steile helling kaal, net als ongeveer een halve hectare Merlot.

De lege vlaktes illustreren dat van de oorspronkelijke acht hectare wijngaard er komend jaar amper 2,5 hectare over zijn. Vanwege de lagere inkomsten zetten we de peperdure biobemesting en revitalisering ook even een jaartje stil. De verzekeringspremie tegen de toenemende risques climatiques kan door het geslonken areaal ook een tandje lager. Ter geruststelling van de wijnabonnees en wijnspeciaalzaken in Nederland: met de resterende hoeveelheid wijnplanten kunnen we nog steeds voldoen aan de vraag.

Het Bellevue-team wenst alle abonnees, vrienden, bekenden en familie dus een gezond en inspirerend 2025 toe! Ook een tijdelijk wat kleiner Domaine de Bellevue zal komend jaar met veel inzet en zorg zijn trouwe clientèle van goede bio-wijnen voorzien!

In memoriam Max Haefliger

Tussen tientallen andere Franse mailtjes ontvingen we een paar dagen geleden opeens een vreemd bericht. 'Avis de déces de Max Haefliger'.

Wat? Max Haefliger overleden?! De vitale, enthousiasmerende adviseur van biologische graanteelt? Ja, we lezen het goed. Un accident cardiaque, hartaanval, 66 jaar pas.

Toen we gisteren vanuit Amsterdam naar de wijngaard afreisden, konden we gelijk door naar het crematorium in Villefranche-Lauragais. Daar werd een korte en sobere afscheidsplechtigheid gehouden, met zijn vrouw Sylvie en dochter en nog een honderdtal mensen. Uit de toespraken krijgen wij het beeld dat we ook zelf de laatste vijftien jaar van Max hebben gevormd: Charmante man, van origine Duits-Zwitser, altijd behulpzaam en meedenkend, altijd oplossingen suggererend daar waar anderen zich neerleggen bij problemen. Ook voor ons vele jaren een waardevolle adviseur op het gebied van biologisch wijnboeren.

Adieu Max, merci!